„Fantazja jest matką wszelkich możliwości, w których, podobnie jak wszystkie psychologiczne przeciwieństwa, światy wewnętrzny i zewnętrzny zostają połączone w żywym związku”
(Jung, CG Collected Works, Tom 6 Typy psychologiczne, 1971)
Dora Kalff – symboliczna “matka” Terapii w piaskownicy (Sandplay Therapy) – urodziła się w Szwajcarii, w 1904 roku. Była trzecim z kolei dzieckiem i miała w sumie trzech braci i siostrę. Jej ojciec był właścicielem firmy tekstylnej i zarazem bardzo wpływową osobą w swoim mieście. W dzieciństwie Dora miała problemy ze zdrowiem, w leczeniu których pomogło jej przebywanie w szkole z internatem położonej w wysokich Alpach. Jako dziecko lubiła się uczyć i grać na instrumentach. Jej marzeniem było zostać pianistką. Tymczasem chętnie studiowała także języki obce, m.in. łacinę, grekę i sanskryt. Poprzez naukę tych właśnie języków jej zainteresowania pogłębiały się i ukierunkowywały stopniowo na Wschód i filozofię orientalną.
W wieku 29 lat Dora wyszła za mąż za holenderskiego bankiera i przeniosła się z nim do Holandii, gdzie mieszkała aż do początku II wojny światowej. W ostatniej możliwej chwili, tuż przed wybuchem wojny udało jej się wrócić z synem do Szwajcarii. Zaraz potem wojna ogarnęła już cały kanton w którym mieszkali. Bardzo długa separacja okołowojenna od męża zakończyła się ich rozwodem.
Po II wojnie światowej, Dora zaczęła studiować psychologię analityczną. Jej starszy syn był przyjacielem wnuka Junga i ostatecznie to dzieci właśnie sprawiły, że Dora poznała Emmę i Carla Gustava Junga. Oboje rozpoznali niezwykły talent Dory do pracy terapeutycznej z dziećmi i zmotywowali ją do studiowania psychologii analitycznej.
W wieku 45 lat, Dora rozpoczęła szkolenie analityczne w Instytucie w Zurychu. Jej analitykiem szkoleniowym była Emma Jung. Dora odbyła także kilka sesji analitycznych z Carlem Gustavem Jungiem i została jego studentką. W owym czasie idea pracy analitycznej z dziećmi nie była jeszcze tak rozwinięta jak dzisiaj. W 1956 roku Dora pojechała do Londynu, aby uczyć się jej od samej Margaret Lowenfeld. Jej celem była nauka techniki dającej dzieciom możliwość wyrażania nieświadomości w sposób niewerbalny. Dr Margaret Lowenfeld była wówczas już cenioną i znaną psychoanalityczką która stosowała autorską metodę pracy z figurkami nazywaną “World Technique” . O niej samej poświęcę kolejny mój artykuł, który ukaże się już wkrótce.
W Londynie Dora zapoznała kolejnych psychoanalityków, którzy mieli wpływ na tworzoną przez nią Terapię w piaskownicy. Byli to m.in. psychoanalitycy dziecięcy – Michael Fordham i Donald Woods Winnicott. Spotkania te poszerzyły jej wiedzę z zakresu psychologii małego dziecka i jego rozwoju.
Zainspirowana bogatą wymianą wiedzy, która miała miejsce w Londynie, Kalff po powrocie zaczęła konstruować podwaliny teoretyczne własnej metody “Sandplay”. W pracy analitycznej dostrzegła, że istnieją pewne podobieństwa między obrazami dzieci tworzonymi w piaskownicy a procesem indywiduacji, który do tej pory został zbadany i scharakteryzowany przez analityków tylko u osób dorosłych.
„Obraz z piasku, który wytwarza dziecko, można rozumieć jako trójwymiarowe przedstawienie pewnego aspektu jego sytuacji psychicznej. Nieświadomy problem rozgrywa się w piaskownicy, podobnie jak teatralny dramat. Konflikt przenosi się ze świata wewnętrznego dziecka, do jego świata zewnętrznego i wtedy staje się widoczny ”
(Kalff, D. Sandplay: Psychoterapeutyczne podejście do psychiki, Temenos Press, 2003).
Psychoterapia prowadzona przez Dorę Kalff przynosiła dzieciom coraz większe korzyści. Rodzice zaintrygowani pracą terapeutyczną swoich dzieci także zaczęli interesować się metodą jej twórczyni. Koncepcja “wolnej i chronionej przestrzeni Sandplay” (“free and protected space”) także stała się dla nich istotnym katalizatorem wewnętrznego rozwoju. Oni także zaczęli wkrótce tworzyć obrazy z piasku.
Już niewiele później, owa unikalna kombinacja: psychologii analitycznej, “Techniki świata” Lowenfeld i filozofii orientalnej -umożliwiająca komunikowanie się za pomocą symboli zamiast słów – przyciągnęła do domu Dory uczniów z całego świata.
To właśnie m.in. te osoby, w liczbie 13 członków założycieli, w 1985 roku ukonstytuowały Międzynarodowe Towarzystwo Terapii W Piaskownicy (ISST – International Society for Sandplay Therapy). Dzięki nim metoda jest dzisiaj obecna już w każdym zakątku świata a jej skuteczność została potwierdzona wieloletnimi badaniami, które są w wielu krajach nadal rozwijane.
Dora Kalff zmarła w 1990 roku. Zostawiła nam w spuściźnie swoją niezwykłą i zarazem piękną metodę, w której nasze dłonie dotykając piasku budzą do życia nasze dusze.
Autor: Agata Giza-Zwierzchowska
